Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μία από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου και αφορά τον καρκίνο που αναπτύσσεται στο παχύ έντερο (κόλον) ή στο ορθό. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ξεκινά ως μικρές μη καρκινικές αυξήσεις, που ονομάζονται πολύποδες, οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικές βλάβες.
Παράγοντες Κινδύνου
Η εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου συνήθως σχετίζεται με διάφορους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι περιλαμβάνουν:
- Ηλικία: Ο καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 50 ετών.
- Οικογενειακό ιστορικό: Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.
- Πολύποδες του παχέος εντέρου: Άτομα με προσωπικό ιστορικό πολύποδων στο παχύ έντερο είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη καρκίνου.
- Κακή διατροφή: Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά και χαμηλών σε φυτικές ίνες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.
- Καπνίσμα και αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Παχυσαρκία: Τα άτομα με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Ιατρικές καταστάσεις: Ορισμένες καταστάσεις, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (π.χ. ελκώδης κολίτιδα ή νόσος Crohn), αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να είναι ασαφή και να εμφανίζονται αργά, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση δύσκολη σε πρώιμο στάδιο. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου: Διάρροια ή δυσκοιλιότητα που διαρκούν για αρκετές εβδομάδες.
- Αιμορραγία από το ορθό: Σταδιακή ή ξαφνική παρουσία αίματος στα κόπρανα ή στο χαρτί υγείας.
- Αίσθημα ατελούς εκκένωσης του εντέρου: Αίσθημα ότι δεν αδειάζει πλήρως το έντερο μετά την κένωση.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους: Χωρίς να έχει γίνει καμία αλλαγή στη διατροφή ή τη σωματική δραστηριότητα.
- Αίσθημα κόπωσης και αδυναμίας.
- Κοιλιακός πόνος ή φούσκωμα: Σοβαρός πόνος στην κοιλιά, ειδικά αν υπάρχει απόφραξη του εντέρου.
Ορισμένα άτομα μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα μέχρι να είναι το στάδιο της νόσου προχωρημένο.
Διάγνωση
Η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου απαιτεί συνδυασμό κλινικών, απεικονιστικών και εργαστηριακών εξετάσεων:
- Κλινική εξέταση: Περιλαμβάνει την αναγνώριση των συμπτωμάτων του ασθενούς και την ανασκόπηση του ιατρικού ιστορικού.
- Κολονοσκόπηση: Η κύρια διαγνωστική εξέταση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, ο γιατρός εξετάζει το εσωτερικό του εντέρου και μπορεί να πάρει δείγματα (βιοψία) για περαιτέρω εξέταση.
- Αξονική τομογραφία (CT): Χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της εξάπλωσης της νόσου, αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα ή λεμφαδένες.
- Μαγνητική τομογραφία (MRI): Χρησιμοποιείται για να δώσει μια πιο λεπτομερή εικόνα της περιοχής.
- Πανεκκριτική γαστρεντερική εξέταση (CT colonography): Χρησιμοποιείται για να παράγει εικόνες του παχέος εντέρου και να εντοπίσει ανωμαλίες.
- Αιματολογικές εξετάσεις: Περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό των επιπέδων των όγκων δείκτες όπως το CEA (καρκινικός εμβρυϊκός αντιγόνος), που αυξάνονται σε ορισμένες περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου.
Στάδια του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου κατατάσσεται σε στάδια, ανάλογα με την εξάπλωση του καρκίνου:
- Στάδιο 0: Καρκίνος στο επιθήλιο του εντέρου (πρόωρη μορφή καρκίνου).
- Στάδιο I: Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στην επιφάνεια του εντερικού τοιχώματος.
- Στάδιο II: Ο καρκίνος έχει επεκταθεί περαιτέρω στο τοίχωμα του εντέρου, αλλά δεν έχει φτάσει σε λεμφαδένες ή άλλα όργανα.
- Στάδιο III: Ο καρκίνος έχει φτάσει στους λεμφαδένες γύρω από το έντερο, αλλά όχι σε άλλα όργανα.
- Στάδιο IV: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλους ιστούς ή όργανα, όπως το ήπαρ ή οι πνεύμονες.
Θεραπεία
Η θεραπεία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενούς, καθώς και από τη θέση και το μέγεθος του όγκου. Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Χειρουργική Αφαίρεση:
- Η χειρουργική αφαίρεση του καρκινικού όγκου είναι η βασική θεραπεία, και περιλαμβάνει την εκτομή του προσβεβλημένου τμήματος του εντέρου (κολοεκτομή).
- Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες, αυτοί αφαιρούνται επίσης.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί προσωρινό στομίο (colostomy), ειδικά αν το έντερο έχει υποστεί σοβαρή βλάβη.
- Χημειοθεραπεία:
- Χρησιμοποιείται σε στάδια III και IV, για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα που μπορεί να έχουν εξαπλωθεί εκτός του εντέρου.
- Η χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγείται πριν ή μετά τη χειρουργική επέμβαση (νεοεπικουρική ή επικουρική χημειοθεραπεία).
- Ακτινοθεραπεία:
- Χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως για καρκίνους του ορθού, για να μειώσει τον όγκο του όγκου πριν από τη χειρουργική επέμβαση ή για να καταστρέψει υπολείμματα καρκινικών κυττάρων μετά από την αφαίρεση του όγκου.
- Βιολογική και Ανοσοθεραπεία:
- Βιολογικές θεραπείες χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς και την καταπολέμηση του καρκίνου, ιδιαίτερα σε μεταστατικό καρκίνο.
Πρόγνωση
Η πρόγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου εξαρτάται από το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση:
- Στάδιο Ι: Η πρόγνωση είναι πολύ καλή, με υψηλά ποσοστά επιβίωσης.
- Στάδιο ΙΙ: Η πρόγνωση παραμένει καλή, αλλά απαιτεί παρακολούθηση για πιθανή υποτροπή.
- Στάδιο ΙΙΙ: Η θεραπεία μπορεί να επιτύχει πλήρη ανάρρωση, αλλά η πρόγνωση είναι λιγότερο ευνοϊκή και απαιτεί τακτική παρακολούθηση.
- Στάδιο IV: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, και η πρόγνωση εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα των θεραπειών και την ανταπόκριση του οργανισμού.
Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία είναι κρίσιμες για την επιτυχή αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ειδικά οι προληπτικές εξετάσεις, όπως η κολονοσκόπηση, μπορούν να εντοπίσουν την ασθένεια σε πρώιμο στάδιο, όταν η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική.
